ست سرم چیست و چه کاربرد هایی دارد؟

بدن انسان به‌صورت طبیعی در طول روز به میزان مشخصی مایعات نیاز دارد. در صورتی که این مایعات به‌صورت طبیعی و از طریق خوراکی به بدن نرسند با استفاده از ابزارهای تزریق وریدی مانند ست سرم، مایعات مورد نیاز بدن تأمین می‌شود. به دلیل وجود محدودیت برای تزریق مایعات به زیر پوست انسان یا داخل ماهیچه، امکان تزریق مایعات بیش از سه میلی‌لیتر با استفاده از این روش وجود ندارد.

چراکه ممکن است باعث ایجاد بیماری هایی مانند فشار خون و نارسایی قلبی شود. حتی ممکن است در بافت محل تزریق ایجاد مشکل کند. با در نظر گرفتن این محدودیت با استفاده از روش تزریق مستقیم در رگ، امکان انتقال مایعات به بدن بیماران و افرادی که دچار نارسایی های قلبی، کلیوی و بیماری دیابت هستند وجود دارد.

البته استفاده از ست سرم تنها با تجویز پزشک امکان‌پذیر است. چراکه یک فرد متخصص باید میزان تزریق مایعات ضروری بدن فرد بیمار را تعیین کند و استفاده خودسرانه از این ابزار تزریق کار درستی نیست.

ست سرم چیست؟

ست سرم وسیله‌ای برای تزریق مستقیم به درون رگ است. البته از ست سرم برای تزریق داخل ماهیچه هم استفاده می‌شود. معمولاً بیمارانی که به‌صورت روزانه نیاز به سرم دارند، با استفاده از این ابزار تزریق و با تجویز پزشک مایعات لازم را به بدنشان می‌رسانند.

ست سرم به صورت مستقیم وارد رگ می شود و در انتها به یک محفظه سرم متصل است که داخل آن مایعات ضروری و لازم برای تامین نیازهای بدن وجود دارد.

 این ست دارای اجزایی مانند لوله، گیره و پورت هایی است که باعث می شوند میزان مشخصی از مایع با سرعت تعیین شده از آن ها عبور کند و به بدن بیمار برسد. ست های سرم در دسته لوازم پزشکی پرمصرف قرار می‌گیرند. کاربرد های ست سرم متفاوت هستند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم، اما ابتدا با معرفی اجزای ست سرم به شما کمک می‌کنیم تا بهتر با اجزای تشکیل دهنده و نحوه کارکرد ست سرم آشنا شوید.

قسمت های مختلف ست سرم

احتمالاً برای یک‌بار هم که شده سرم های تزریقی را از نزدیک دیده اید. معمولاً سرم ها دارای یک کیسه هستند که پر از مایع است که از طریق یک شلنگ باریک و در نهایت به وسیله یک سرنگ وارد بدن می‌شود، اما ست سرم جزئیات بیشتری دارد.

ست سرم دارای یک کیسه یا محفظه مایع است که از ۵۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر گنجایش دارد. این کیسه در قسمت بالای خود یک حلقه دارد تا بتوانید به راحتی آن را روی پایه سرم آویزان کنید. در انتهای این کیسه یک لوله باریک وجود دارد و مایع داخل کیسه از این طریق خارج می شود.

قسمت بعدی ست سرم محفظه قطره است که به وسیله گیره غلتکی میزان مایعی که به داخل لوله سرم وارد می شود را کنترل می کند. گیره، اسلاید و درگاه تزریق نیز بخش ‌های دیگر ست سرم هستند که در ادامه به صورت جداگانه هر یک را بررسی می‌کنیم.

محفظه قطره

محفظه قطره ست سرم دقیقاً در انتهای کیسه مایع قرار دارد. با استفاده از این محفظه میزان دقیق مایعی که باید از طریق لوله به بدن بیمار برسد، تنظیم می شود. معمولاً پرستاران با نگاه کردن به محفظه قطره، سرعت ورودی مایعات را تنظیم می کنند. تعداد قطره هایی که به داخل محفظه می چکد باید به صورت دقیق شمارش شود.

اگر ست سرم به درستی کار کند، محفظه قطره معمولاً باید تا نصف پر باشد، اما اگر مقدار جرم موجود در محفظه قطره از نصف بیشتر باشد، امکان شمارش قطره های سرم وجود ندارد. دقت کنید که نحوه اتصال محفظه سرم به کیسه باید به درستی انجام شود تا هوا به داخل لوله و در نهایت سیستم گردش خون وارد نشود. چراکه عوارض بسیار خطرناکی دارد و ممکن است باعث مسدود شدن رگ های بدن و یا حتی ایست قلبی شود.

گیره غلتکی

از گیره غلتکی برای کنترل و تنظیم میزان مایعات ورودی به داخل لوله استفاده می شود. معمولاً پرستاران با حرکت دادن گیره غلتکی به لوله پلاستیکی سرم فشار وارد می کنند و این لوله را باریک می کنند تا به این صورت جریان مایع عبوری کاهش پیدا کند.

اگر گیره غلتکی نیز به حالت معکوس حرکت داده شود، میزان فشار وارد شده به لوله کمتر شده و مایع عبوری سرعت بیشتری پیدا می کند. البته میزان تزریق مایعات به بدن توسط پزشک تجویز می ‌شود و کنترل این میزان به عهده پرستاران است که به دقت با استفاده از اجزای مختلف ست سرم میزان تزریق مایعات و سرم ها را کنترل کنند.

گیره اسلاید

گیره اسلاید در همه ست های سرم وجود ندارد، اما برخی از این ست ها که دارای گیره اسلاید هستند می توانند با استفاده از این گیره به صورت کامل جریان سرم موجود در لوله را مسدود کنند و جلوی عبور مایع در داخل لوله را بگیرند. معمولاً سرم هایی که این گیره را دارند دیگر گیره غلتکی ندارند.

درگاه تزریق

ست سرم به دو صورت وجود دارد. بعضی از این ست ها دارای درگاه تزریق در انتهای کیسه مایع سرم هستند و نوع دیگر ست ها دارای یک درگاه تزریق در نزدیک انتهای لوله سرم هستند.

درگاه تزریق در محل تزریق سرم و انتهای لوله سرم قرار دارد. به این صورت پرستاران و پزشکان اگر قصد داشته باشند داروی دیگری را با مایع درون کیسه سرم ترکیب کنند، از این درگاه استفاده می کنند؛ اما اگر نیازی به ترکیب دارو نباشد به‌راحتی امکان استفاده از درگاه تزریق تعبیه شده در قسمت انتهایی کیسه سرم وجود دارد.

ست سرم چه کاربرد هایی دارد؟

کاربرد رایج ست های سرم در بیمارستان ها و محیط های پزشکی می باشد. از این ابزار تزریق برای تزریق کردن دارو یا مایعات به بدن بیمار استفاده می ‌شود.

• معمولاً دارو هایی مانند آنتی بیوتیک که برای درمان بیماری های عفونی کاربرد دارند از طریق ست سرم به‌به رگ های خونی تزریق می‌شوند.
• گاهی اوقات از ست سرم برای تزریق خون هم استفاده می شود.

در ابتدای بحث اشاره کردیم که از ست سرم برای تزریق مایعات به بدن بیماران استفاده می‌ شود و معمولاً بیمارانی که دچار نارسایی قلبی، کبدی و بیماری های کلیوی هستند به صورت روزانه نیاز به مصرف سرم دارند و ست سرم برای این قبیل افراد استفاده می شود.

با توجه به وضعیت عمومی، سن و جثه بیمار، میزان مایعات مصرفی در طول روز متفاوت است. معمولاً بیمارانی که دیابت دارند یا نارسایی های قلبی دارند، روزانه به مایعات کمتری نیاز دارند. به همین خاطر باید میزان مایعات ورودی به بدن این بیماران توسط پزشک تعیین شود، به همین خاطر از ست سرم در این مواقع استفاده می شود.

گاهی اوقات پزشکان برای اینکه داروی خاصی را به بدن بیمار وارد کنند، بایستی هم‌زمان میزان مشخصی از مایع را نیز با دارو ترکیب کنند، در این مواقع هم از ست سرم استفاده می شود.

از دیگر کاربردهای ست سرم می توان به مواقعی اشاره کرد که پزشکان قصد دارند دارو را به سرعت وارد بدن بیمار کنند.

با توجه به این که ست سرم مستقیماً مایعات را وارد رگ های خونی می کند، دارو بسیار سریع و با استفاده از روش تزریق وریدی وارد بدن می شود و تأثیر بیشتری دارد.

 گاهی اوقات نیز بیماران نیاز دارند هر ۳۰ دقیقه یک بار یا یک ساعت یک بار دوز مشخصی از یک داروی خاص را دریافت کنند. به این صورت به جای تزریق های مکرر دارو، از ست سرم استفاده می شود.

انواع ست سرم

ست سرم با توجه به هدف استفاده و کاربرد به دو نوع تقسیم می‌ شود. هر دو نوع ست سرم از پلاستیک pvc با گرید های پزشکی ساخته می‌شوند. این ست ها دارای استحکام بالایی هستند و در مقابل روش های استریلیزاسیون مقاومت بالایی دارند. این دو نوع عبارتند از:

• ست سرم نوع میکروقطره

ست سرم میکرو قطره بیشتر برای کودکان یا بیمارانی استفاده می شود که نیاز به دوز های کم و تنظیم شده دارو دارند که باید به صورت وریدی داخل رگ های آن ها تزریق شود.

با استفاده از ست میکرو قطره دوز های کاملاً تنظیم شده دارو و به میزان بسیار کم با هر قطره وارد رگ می شود.

• ست سرم نوع ماکرو قطره

ست سرم ماکرو قطره در مواقعی استفاده می شود که بیمار نیاز دارد مقدار زیادی محلول تزریقی را دریافت کند. در این ست هر قطره میزان زیادی از محلول و دارو را وارد بدن می کند. در مواردی که بیماران نیاز به استفاده از سرم یا دارو های معمولی را دارند، معمولاً از این نوع ست سرم استفاده می شود. چرا که نیاز به دقت بالایی ندارد و برای اهداف معمولی مورد استفاده قرار می گیرد.

نکات مهم در هنگام استفاده از ست سرم

با توجه به اینکه استفاده از ست سرم برای انتقال دارو یا مایعات به بدن بیمار است و این ست به صورت مستقیم با رگ های خونی بیمار ارتباط دارد، باید هنگام استفاده از آن نکات بهداشتی مورد توجه قرار بگیرد. چرا که هرگونه بی احتیاطی ممکن است باعث به وجود آمدن بیماری های عفونی یا ورود آلودگی به بدن بیمار شود.

• توصیه می شود قبل از استفاده از ست سرم این ابزار حتماً استریل باشد و در صورتی که از استریل بودن ست سرم مطمئن نیستید به هیچ وجه از آن استفاده نکنید.
• ست های سرم در بسته بندی های استریل تولید می شوند، بنابراین برای باز کردن بسته با دست های تمیز این کار را انجام دهید و اگر قصد متصل نمودن ست سرم به بدن بیمار را دارید باید حتماً از قبل دستان خود را تمیز بشویید و ضد عفونی کنید.
• یکی دیگر از نکاتی که هنگام استفاده از ست سرم باید به آن دقت شود، نحوه تزریق و وضعیت قرارگیری بیمار است. پرستار یا پزشک باید رگ مناسبی را برای تزریق انتخاب کند تا بیمار هنگام دریافت دوز دارو با سرم راحت باشد و درد و ناراحتی نداشته باشد.

در صورتی که رگ به درستی انتخاب نشود و آنژیوکت به خوبی در محل قرار نگیرد باعث می شود تا مایعات به بافت های اطراف محل تزریق نفوذ کنند و پوست بدن در ناحیه تزریق متورم شود.

• برای جلوگیری از ورود هرگونه آلودگی، از سوراخ کردن بسته سرم خودداری کنید.

نکات مهم برای خرید ست سرم

از مواردی که هنگام خرید ست سرم باید به آن توجه داشته باشید، این است که بسته بندی ست سرم باید استریل باشد و دارای سری ساخت، تاریخ تولید و تاریخ انقضا باشد.

در صورتی که ست های سرم در بسته بندی قرار نداشته باشند و به صورت باز به فروش برسند به هیچ عنوان نباید از آن ها استفاده کنید.

این ست های سرم یک بار مصرف هستند و به هیچ وجه امکان استفاده مجدد از آن ها وجود ندارد.

هنگام خرید دقت داشته کنید که تمام اجزای ست سالم هستند و برای بیمار مشکلی به وجود نمی آورند. اگر از فروشگاه های معتبر لوازم پزشکی و بهداشتی خرید کنید می‌توانید اطمینان داشته باشید که محصولات استریل و باکیفیت را خریداری می نمایید.

فروشگاه تجهیزات پزشکی طبینو یکی از فروشگاه های لوازم و تجهیزات پزشکی است که تمام تجهیزات تخصصی پزشکی و بهداشتی را با قیمت های بسیار مناسب و کیفیت های عالی در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد. با مراجعه به فروشگاه آنلاین لوازم و تجهیزات پزشکی و بهداشتی طبینو می توانید تمام لوازم مورد نیاز بیمارستان و مراکز پزشکی را با قیمت های استثنایی و بسیار مناسب خرید کنید.

کلام پایانی

با توجه به مزایای استفاده از ست سرم و کاربرد های گوناگون این ابزار تزریق وریدی، بسیاری از بیماران کلیوی یا بیماران قلبی نیاز به خرید ست سرم پیدا می کنند، اما قبل از خرید بایستی به این نکته توجه داشته باشید که از فروشگاه های معتبر لوازم و تجهیزات پزشکی ست سرم را تهیه کنید. فروشگاه آنلاین تجهیزات پزشکی طبینو یکی از فروشگاه های معتبر عرضه کننده محصولات پزشکی است که انواع ست سرم را با بهترین کیفیت و کمترین قیمت در اختیار مصرف کنندگان قرار می دهد. این فروشگاه با حذف واسطه ها محصولات خود را با قیمت های رقابتی و ارزان عرضه می کند.